Dit naar aanleiding van een programma over klimaatverandering: Ontdooien. Alweer een eigenaardig woord. Men zegt: “Het kan vriezen, het kan dooien”. Dus niet: “Het kan vriezen, het kan ontdooien”. Als het gevroren heeft, en het wordt warmer weer, dan zeggen we “Het dooit”. Halen we een diepvriesmaaltijd uit de koelkast, dan laten we die ontdooien. Andersom spreken we van “invriezen” en niet “bevriezen” en we zeggen al helemaal niet “ik ga de puree even vriezen”. Dan is het weer: “invriezen”.
Het is me een raadsel waarom we voor het ontvriezen twee woorden hebben gemaakt. De permafrost ontdooit, maar in het engels van de documentaire was het “thaw”, dus de engelse taal lijkt geen twee vormen te hebben. Als je ijs van de voorruit wilt verwijderen is dat “defrosting”. Dat noemen wij dan weer “krabben”... En de Engelsen doen “icing” op een cake. Dat noemen wij dan “glacé” maar dat is dan weer Frans.
Ondanks dat de betekenis eenieder meestal wel duidelijk is, blijf ik woorden met “ont” een beetje vreemd vinden. Ontfermen. Ontduiken. Ontplooien. Ontvreemden. Ontlopen is niet stoppen met lopen, eerder het omgekeerde. De letters “ont” kunnen dus zowel een actie als het tegendeel daarvan bewerken.
Ontploffen lijkt weer logisch: is dat de plof ergens uit halen? Ontmaskeren. En wat dacht u van Ontkennen? Het kan zijn dat je iets niet kent, maar toch kan het ook wijzen op een vorm van bewust geheugenverlies. Dat kennen we wel. Uit het dagelijkse nieuws.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten